Hình ảnh lưu truyền nhiều nhất trên các mạng xã hội, sau cuộc gặp gỡ giữa lãnh tụ Bắc Hàn Kim Jong-Un và Tổng Thống Nam Hàn Moon Jae-In, không phải là cái bắt tay lịch sử, nhưng là tô mì lạnh. Đầu bếp của Kim đã nấu đặc sản Bắc Hàn, mì lạnh Bình Nhưỡng, Pyongyang Naengmyeon, thết đãi phái đoàn Nam Hàn.
Sau bữa tiệc ở Bàn Môn Điếm, khu phi quân sự giữa hai nước, người ta xếp hàng dài trước những tiệm ăn để được thưởng thức món mì lạnh tại Nam Hàn, hay những thành phố trên thế giới có tiệm ăn Hàn, nhưng thất vọng vì không còn một ghế trống.
Với tôi, món mì lạnh Bình Nhưỡng gợi lại một kỷ niệm về chuyến đi Nam Hàn lần đầu, năm 1967 hay 68 gì đó, trong phái đoàn báo chí Việt Nam Cộng Hòa được chính phủ Nam Hàn mời. Tôi là người trẻ nhất trong đoàn, vừa là sinh viên Văn Khoa vừa viết báo. Những vị khác, lớn hơn 10, 20 hay 30 tuổi như Trần Nhã (chủ bút Saigon Post), Hà Thượng Nhân, Phan Nghị… hầu hết đã qua đời.
Mỗi người có một cô hướng dẫn viên. Cô hướng dẫn viễn của tôi, cũng họ Kim (Hình: chụp với cô tại Bàn Môn Điếm), ngoài những cuộc thăm viếng trong chương trình, một hôm mời tới nhà ăn Pyongyang Naengmyeon, vì bố mẹ cô là người gốc Bắc Hàn, cũng như gia đình tôi là Bắc Kỳ di cư.
Trời lạnh khủng khiếp, nhà không có lò sưởi, tôi chờ được ăn một tô mì nóng. Nhưng đó là một tô mì lạnh. Mì Bình Nhưỡng phải ăn thật lạnh. Càng lạnh càng ngon. Người ta xúc một chậu tuyết trong vườn, đặt tô mì ở giữa. Nước dùng nấu thịt, thả một gói mì sợi dài, càng dài càng tốt, vì mì dài tượng trưng cho sự trường thọ, trên để một miếng thịt bò hay thịt gà, với củ cải, kim chi, khoai lang thái sợi, hay vài khoanh trứng luộc. Phải là tay thiện nghệ mới hút hết sợi mì.
Tôi ăn, không thấy mùi vị gì, hay mùi vị kỳ kỳ. Thèm một tô phở tái, chín, nạm, gầu thật nóng, khói bay nghi ngút.
Sau này, mỗi lần ghé Séoul hay Pusan (Busan) tôi lại được đưa đi ăn mì Bình Nhưỡng. Mì lạnh đối với người gốc Bắc Hàn cũng như phở với người Việt. Vẫn không thấy ngon, mặc dù thiên hạ trầm trồ khen ngợi. Có thể vì không hợp goût mình. Cũng có thể vì cuộc gặp gỡ lần đầu với mì lạnh không để lại một kỷ niệm ấm cúng. Giống như cuộc gặp gỡ lần đầu với một người tình, nó để lại một dư vị rất lâu.
Cô Kim rất dễ thương với một gã nhà báo trẻ, lúc đó tóc tai như người thường, nhưng căn nhà quá lạnh với một người đến từ miền nhiệt đới, nắng chang chang quanh năm.
Nhà không có lò sưởi, tủ lạnh, vừa ăn vừa run. Nam Hàn là một nước nghèo, chậm tiến. Nhà cửa ngoại ô lụp xụp. Ở phi trường, thấy người ta xếp hàng đón một người lính từ Việt Nam về phép. Lương lính đóng ở ngoại quốc có thể nuôi cả một gia đình đông người ở một xứ không có kỹ nghệ, đa số chẳng có nghề ngỗng gì.
Sau này, mỗi lần tới, thấy Nam Hàn thoát xác mau lẹ. Từ một nước nghèo, chậm tiến, thua miền Nam Việt Nam về mọi phương diện, từ kinh tế tới văn hóa, họ trở thành một cường quốc, bỏ Việt Nam xa lắc, xa lơ đằng sau.
Phe ta chỉ hơn họ hai chuyện, đó là cái ngu dốt và cái huyênh hoang, khoác loác. Huyênh hoang bởi vì ngu dốt.
Từ Thức
