Nói chung thì không chỉ Việt Nam, nền giáo dục của phe XHCN đều như thế! Tuy nhiên có một thời điểm các nhà giáo dục Hoa Kỳ băn khoăn lo ngại sự cạnh tranh của các sinh viên đến từ các nước XHCN du học tại Mỹ. Thực tế cho thấy đa số các sinh viên, đặc biệt là sinh viên Trung Quốc đạt thành tích cao trong các kỳ thi học kỳ, trong khi đó sinh viên Mỹ chỉ vào loại trung bình. Có ý kiến cho rằng nước Mỹ, dại dột, đang đào tạo nhân tài cho các nước đối nghịch chính trị và cứ thế này chỉ vài ba chục năm sau sẽ bị vượt mặt về khoa học, công nghệ...
Nhưng cũng có nhiều quan điểm ngược lại, cho rằng Hoa Kỳ không quá lo lắng về thực tế này. Những sinh viên Trung Quốc và XHCN kia chỉ có thể thành tài khi họ được nền giáo dục Mỹ đào tạo và hơn nữa họ chỉ thành công khi ở lại phục vụ cho Mỹ; còn không (nếu học trong nước và học ở Mỹ nhưng về nước) thì họ chỉ là những kỹ sư làng nhàng hoặc là những người làm khoa học công chức. Đó là tính ưu việt của nền giáo dục Hoa Kỳ. Nền giáo dục Hoa Kỳ nên tự hào thay vì phải băn khoăn.
Tương lai khi thành hiện thực chứng minh nhận định của nhóm chuyên gia giáo dục Mỹ vô tư là đúng. Sau bài phân tích kia 10, 15 năm, dù Trung Quốc đã mở cửa và nhà nước trước đó đã chi hàng tỉ đô la để gửi gần 1 triệu sinh viên nhờ Mỹ cùng các quốc gia dân chủ phương Tây đào tạo (không kể số được đào tạo phi nhà nước) thành kỹ sư và nhà khoa học để chuẩn bị cho tương lai “đại nhảy vọt”, nhưng nền khoa học, công nghệ vẫn là nền khoa học, công nghệ bắt chước và ăn cắp nhờ số sinh viên học xong, ở lại thành đạt tham tiền ăn “hai cửa”.
➥ TS Lê Bá Khánh Trình
📋 “Hiện nay có khoảng 400.000 trí thức kiều bào có trình độ từ đại học trở lên tập trung chủ yếu ở các nước Mỹ, Pháp, Úc, Canada, Đức, Nhật, Nga... Hầu hết làm việc ở các trung tâm nghiên cứu khoa học, các trường đại học, các ngành khoa học, quản lý kinh tế, tài chính ngân hàng của các nước, các công ty xuyên quốc gia và trong nhiều tổ chức quốc tế của Liên Hợp Quốc, Ngân hàng Thế giới và các tổ chức quốc tế khác. Nhiều người trong số họ là các du học sinh đạt thành tích xuất sắc trong học tập, nghiên cứu, được chính quyền sở tại và các viện nghiên cứu vinh danh trên lĩnh vực khoa học.”
Chính quyền CS Việt Nam cũng có tham vọng như Trung Quốc, tuy quy mô nhỏ hơn. Tuy nhiên họ thất bại một cách cay đắng. Lê Bá Khánh Trình được chọn tham gia Olympic Toán Quốc tế ở Luân Đôn năm 1979, đã đoạt giải nhất với số điểm tuyệt đối 40/40, đồng thời đoạt giải đặc biệt về lời giải độc đáo trong kỳ thi này, và là học sinh Việt Nam duy nhất đạt giải đặc biệt trong một kỳ thi Toán Quốc tế tính đến nay, được mệnh danh là “cậu bé vàng của toán học Việt Nam”, du học ở Nga-xô (cũng là quốc gia CS thời đó) về nước vẫn chỉ là một giáo viên dạy toán PTTH, như một giáo viên toán học tại đại học sư phạm Hà Nội. 14/15 giải nhất trong 15 kỳ thi “Đường lên đỉnh Olimpia” được Úc giúp đào tạo, bao cho cho cả kinh phí, đều ở lại phục vụ cho nước Úc. Người duy nhất trở về chìm nghỉm đâu mất. Trong khi Ngô Bảo Châu du học tại Pháp, ở lại trở thành một nhà toán học tầm cỡ thế giới.
Một nền giáo dục để làm chính trị CS, khi mà mỗi sinh viên phải kẹp 9, 10 tờ mệnh giá 500.000đ vào luận văn kết thúc năm học và bố mẹ phải lo phong bao cho thầy cô ngay từ mẫu giáo chắc chắn không thể thành công!
Nguyễn Xuân Nghĩa
