Việc tỷ phú Jack Ma là “một thành viên của Đảng Cộng sản Trung Quốc” — tổ chức chính trị đang nắm quyền lực độc tôn tại quốc gia này — thì chẳng có gì là đáng để quá lạ lùng cả.
Khi lợi ích kinh tế bị lung lay, cạnh tranh thương mại xảy ra khốc liệt, thì nhóm thực sự nắm quyền lực đằng sau bức màn thể chế sẽ phải chường mặt ra hoặc được cầu viện tới, và nhóm này chính là đám tỷ phú tài phiệt kinh tế.
Điều đó có cùng một mô thức như việc đích thân tỷ phú Donald Trump lên làm Tổng thống Mỹ khi lợi ích của nhóm nhà giàu phố Wall bị xâm phạm trên toàn cầu.
Và dù là Washington có nền “dân chủ” hơn nên Trump có thể dễ dàng leo lên chiếc ghế Tổng thống, hay là Bắc Kinh khá “độc tài” nên giới chính trị gia vẫn còn giữ được cái ghế của mình, thì cả hai đều tuân theo một quy luật về lợi ích của nhóm thiểu số để quyết định khuynh hướng quyền lực trên đa số.
Ngoài ra, một trong những dấu hiệu rõ ràng của hiện tượng “doanh nhân siêu giàu lấn sân vào quyền lực chính trị” chính là thể chế cai trị sẽ trở nên càng độc tài, tham lam, kiêu căng và ngu dốt hơn. Donald Trump là một ví dụ - có những phát ngôn chẳng hiểu biết gì về khoa học khí hậu và nhân quyền. Tập Cận Bình cũng là một “tấm gương sáng ngời” — quá kiêu căng và tự phụ cho chính sách Made in China 2025.
Còn ở Việt Nam, đằng sau một Nguyễn Phú Trọng đang thu gom quyền lực có thể là người giàu nhất Việt Nam, Phạm Nhật Vượng chăng?
Cùng một mô thức cả.
Và vì thế, trong bất cứ một cuộc khủng hoảng về kinh tế, con người hay môi trường, đừng lầm tưởng lỗi gây ra là do đám chính trị gia. Thực ra, nhân vật chính đứng đằng sau để điều khiển lại là các doanh gia giàu có, dùng tiền bạc để khuynh loát và bảo vệ lợi ích tư bản của mình.
Hãy nhìn vào cuộc khủng hoảng Thủ Thiêm, và nhận ra, không phải Tất Thành Cang hay Lê Thanh Hải hoặc Nguyễn Tấn Dũng có khả năng làm được điều đó, mà là thế lực nào đấy sẽ lộ diện rất nhanh chóng thôi - như Jack Ma vậy...
Thế giới đang bước vào khủng hoảng cùng cực - về kinh tế, môi trường, sinh thái. Vậy nên mới cần các nhân vật cực đoan về mặt lợi ích lộ mặt, đích thân điều khiển và giải quyết các mâu thuẫn. Và thường thì, những kẻ này dựa trên lợi ích của riêng chúng để hành động, cho đến khi nào chúng đạt được sự thỏa mãn win-win như mong đợi. Chúng sẽ không bao giờ quan tâm đến môi trường, hệ sinh thái, hay sự sống của toàn thể hành tinh này. Chúng sẽ làm mọi giá, dù là hy sinh mọi thứ chặn ngang đường chúng đi, cho đến khi chúng quyết định đào thoát lên Sao Hỏa, bỏ lại một Trái Đất kiệt quệ và bị phá hủy - như Elon Musk mấy hôm nay đang tuyên bố.
Căn bệnh ung thư của giới tư bản tài phiệt đã đến hồi gay cấn và thú vị. Hãy chờ xem. Donald Trump thì đang muốn chơi “khô máu” khi chuẩn bị áp thuế phần 267 tỷ USD cuối cùng. Còn Bắc Kinh đã bắt đầu cầu viện đến Jack Ma và đám nhà giàu Thượng Hải. Ở Việt Nam đang nhộn lên với các thương hiệu VinFast, VinHome, VinMart, VinSchool, VinMec, VinPro, VinEco.
Cả hành tinh này như con tàu Titanic — được thiết kế và lèo lái bởi số ít người giàu, chở theo những giấc mơ đổi đời của dân trung lưu và nghèo khổ, tự tin sẽ “không thể chìm được”, luôn bịt mắt và bịt tai nhau để cố gắng đi tới phía trước trong mọi hoàn cảnh vì lợi ích của số ít, và với quán tính ấy, đã không thể dừng lại được trước tảng băng khổng lồ của thiên nhiên.
Nguyen Dat An
