➥ Cảnh Vua hủi Baldwin được khiêng trên cáng chỉ huy quân lính đánh bại Saladin.
Vào thời đại của Baldwin IV, có một người được mệnh danh là “kẻ chinh phục vĩ đại” vì những cuộc viễn chinh ở châu Âu. Đó chính là Saladin, người sáng lập ra triều đại Ayyub, Vua người Hồi giáo ở Ai Cập và Syria. Đây cũng chính là đối thủ của vua hủi Baldwin IV… Tuy nhiên không phải Baldwin IV sợ Saladin, mà ngược lại, Saladin rất sợ ông vua hủi này.
◪ Thiên tài với căn bệnh phá hủy cơ thể
Năm 1161 vua Amalric và hoàng hậu Agnes sinh hạ được hoàng tử Baldwin trong niềm vui sướng của vương quốc Jerusalem. Nhà vua dạy dỗ hoàng tử rất cẩn thận để mong có được người kế tục mình xuất sắc. Nhà sử học William xứ Tyre được chọn để dạy dỗ cho hoàng tử. Theo mô tả của người thầy này về Baldwin thì:
Thế nhưng sau một thời gian, William phát hiện hoàng tử mắc phải chứng bệnh hủi quái ác, một căn bệnh mà con người thời đó hoàn toàn bất lực.
Năm 1174, Vua Amalric bị đầu độc chết, hoàng tử Baldwin lên ngôi vua khi mới 13 tuổi. Do còn nhỏ nên ông được người họ hàng gần nhất là Miles nhiếp chính.
Không lâu sau, một họ hàng khác của Vua là Raymond đã mưu sát Miles để đứng ra nắm quyền nhiếp chính, ký thỏa thuận hòa bình với Saladin năm 1175.
➥ Baldwin IV – Vị vua hủi vĩ đại của Jerusalem (Cảnh trong bộ phim Kingdom of Heaven).
Năm 1176, vua trẻ Baldwin mới 15 tuổi đã chính thức nắm hết mọi quyền hành trị vì đất nước. Nhưng đây cũng chính là thời điểm căn bệnh hủi quái ác tàn phá cơ thể của ông. Dù vậy, nhà Vua vẫn đưa ra những quyết định mà lịch sử sau này đều nhìn nhận là sáng suốt.
Baldwin nhận thấy dù đã có thỏa thuận hòa bình với Saladin nhưng thỏa thuận này lại không mang lại hòa bình cho người dân của vương quốc mình. Quân Saladin vẫn thoái mái tung hoành trong các vùng đất của vương quốc Jerusalem. Tuy nhiên, sức mạnh của Saladin bao trùm khắp châu Âu, việc từ chối nghị hòa với Saladin cũng tương đương với đối đầu với đội quân này. Đây là điều mà không ai dám làm. Thế nhưng Vua trẻ Baldwin vẫn cương quyết xóa bỏ hòa ước.
◪ Tài cầm quân của vị Vua trẻ
Hòa ước xóa bỏ, quân Saladin lập tức tấn công Aleppo. Dù là Vua trẻ nhưng Baldwin đã thể hiện tài cầm quân của mình. Ông không tập trung quân bảo vệ Aleppo, mà lại thân chinh dẫn quân tấn công Damascus. Điều này khiến cho Saladin phải bỏ dở cuộc tấn công vào Aleppo và lui về phòng các vùng đất ở quanh Damascus. Đây chính là kế sách mà người phương Đông rất quen thuộc, “vây Ngụy cứu Triệu”.
Cũng trong năm 1176, Baldwin IV đánh tan quân đội của cháu trai Saladin tại Lebanon và Syria.
Trên đà thắng lợi, Vua Baldwin quyết định đánh thẳng vào căn cứ Saladin ở Ai Cập. Quân Jerusalem không mạnh về thủy chiến nên Baldwin quyết định liên minh với vương quốc Byzantine để cùng tiến đánh.
➥ Hình ảnh đế quốc Byzantine.
Kế hoạch đang thuận lợi thì đột nhiên nhân vật chủ chốt cho cuộc tiến quân là anh rể của Vua qua đời. Vua Baldwin lại liên tục bị căn bản quái ác hành hạ thân thể. Điều này khiến cho vương quốc Byzantine lo lắng, bỏ dở hiệp ước liên minh, khiến kế hoạch đánh bại hẳn Saladin không thành.
◪ Vị Vua “chết một nửa” và trận đánh Montgisard huyền thoại
Sau khi liên minh không thành, các tướng của Jerusalem đưa quân tản về phía Bắc, để lại một bộ phận nhỏ giữ kinh thành. Saladin không bỏ lỡ cơ hội này, dẫn 26.000 chiến binh tinh nhuệ cùng đội hộ vệ Ai Cập Khassaki tiến đến Jerusalem.
➥ 26.000 quân Saracen hùng hổ tiến về Jerusalem.
Lúc này vua Baldwin, dù phải chống chọi với bệnh tật trên giường bệnh, vẫn tập trung 600 hiệp sĩ dòng đền cùng vài nghìn lính địa phương để chống lại. Tuy nhiên thời gian này căn bệnh quái ác tàn phá thân thể nhà Vua. Bernard Hamilton, tác giả cuốn “Baldwin IV – vị vua hủi và những người thừa kế” đã mô tả rằng nhà vua lúc đó đã “chết một nửa” rồi.
Saladin với danh hiệu là “kẻ chinh phục vĩ đại”, với ưu thế vượt trội về lực lượng, đem quân tiến thẳng đến Jerusalem. Trên đường đi Saladin cho quân chiếm Ramla, Lydda, Arsuf và thỏa sức cướp bóc.
Bất ngờ quân của Saladin chạm trán quân của Baldwin tại Mons Gisardi, gần Ramla. Điều này khiến Saladin kinh ngạc, vội vàng cho quân dàn trận.
Đây là kế sách của Baldwin. Để chống lại kẻ địch đông hơn rất nhiều lần, Baldwin chọn đón đánh Saladin trước khi ông ta đến được Jerusalem, khiến tâm lý kẻ địch bất ngờ, đồng thời lại chọn đúng thời cơ lúc quân Saladin hành quân xa, mệt mỏi sau khi thỏa sức cướp bóc, lại chưa xếp thành thế trận.
➥ Nhiều sử gia cho rằng, nhà vua thực sự đã đeo mặt nạ bảo vệ như thế này chứ không chỉ trên phim ảnh.
Vua Balwin cưỡi ngựa ra trận với hai bàn tay băng bó do sức tàn phá của căn bệnh quái ác. Lịch sử ghi chép rằng nhà Vua: “điếc hoàn toàn và liệt tay thuận, phải cầm kiếm bằng tay trái”.
Ngày 25/11/1177, trong lúc Saladin đang mải dàn quân thành thế trận, thì Vua Balwin cho dựng một cây thánh giá khổng lồ, quỳ xuống cầu xin Chúa ban cho chiến thắng. Rồi Vua Baldwin IV phi ngựa trên mặt cát, tay phải quấn băng kín, không thể cầm nắm, tay trái vung kiếm cùng những hiệp sĩ của mình xông thẳng vào giữa trung quân của Saladin đang cố gắng nhanh chóng xếp thành đội hình.
Nhà sử học Stephen Howarth chép rằng:
Vua Baldwin cho quân truy kích quân của Saladin. Quân Saladin bỏ chạy về đến tập Ai Cập với quân số chỉ còn lại khoảng 2.000 người.
➥ Trận Montgisard.
Trận đánh này được mô tả trong lịch sử là chiến thắng kỳ lạ nhất, trận đánh vinh danh vị Vua mới 16 tuổi cùng căn bệnh tàn phá thân thể vẫn xông pha đánh bại đội quân hùng mạnh đông hơn hơn rất nhiều.
◪ “Kẻ chinh phục vĩ đại” cũng kinh sợ không dám giao chiến
Năm 1183, nhà vua chính thức bị mù, nhìn không rõ, tứ chi bị hủy hoại tới mức không thể làm gì được. Vua cử Guy de Lusignan làm người chấp chính, tuy nhiên ông ta quá yếu kém trong việc thống nhất các tầng lớp và không dám đối đầu với Saladin, vì thế mà gánh nặng vương quốc vẫn đặt lên đôi vai của Vua Baldwin IV.
Cuối năm 1183 diễn ra đám cưới của chị nhà Vua tổ chức tại Kerak. Biết vua Baldwin bị bệnh tật không thể tham gia cưới chị mình, Saladin bí mật cho quân tiến đến bao vây lâu đài khi mọi người đang ăn mừng.
Vua Baldwin IV lúc này đã là một người tàn phế nhưng nghe tin Kerak bị bao vây, ông liền lên cáng cho quân tiến đến Kerak. Dù được mệnh danh là “kẻ chinh phục vĩ đại” nhưng khi Saladin nghe tin vua Baldwin vẫn tham gia chiến trận được thì lập tức ra lệnh rút quân.
Năm 1184, Saladin một lần nữa cho quân tiến đánh Kerak, nhưng phải rút lui khi biết tin vua Baldwin IV xuất hiện trên chiến trường, dù phải nằm cáng.
◪ Cuộc đời là một bản anh hùng ca bất diệt
Đến năm sau, ngày 16/5/1185 vua Baldwin IV qua đời sau một thời gian gian dài chống chọi với căn bệnh quái ác, thọ 24 tuổi. Thế nhưng tên tuổi và những chiến công của ông vẫn vang dội đến tận ngày nay.
Không còn Baldwin, 2 năm sau, Vương quốc Jerusalem bị Saladin chiếm.
Không còn ai đủ sức ngăn cản, quân của Saladin tung hoành khắp châu Âu, mãi đến khi vua Richard I xuất hiện cùng liên minh châu Âu mới có thể ngăn được Saladin nhưng cũng không thể đánh bại được ông ta.
Cuộc đời của vua Baldwin IV như một bản anh hùng ca giống như những gì được chép lại trên nóc nhà thờ Mộ đá: Per Crucem and Lucem (Từ cây thánh giá tới ánh sáng).
Trong những chiến công của vua Baldwin IV thì trận Montgisard sống mãi với thời gian và trở thành bản anh hùng ca bất diệt, khiến ông trở thành một trong những vị vua vĩ đại nhất trong lịch sử thế giới.
Trần Hưng (theo Trí Thức VN)
Bài về chủ đề Khác lạ-Kỳ thú:
