Nhân bài “Những đứa trẻ bị lừa dối” đăng trên báo mạng “Báo Mới”, tôi cũng muốn bày tỏ một vài suy nghĩ về vấn đề phần thưởng và thành tích học sinh của mỗi địa phương.
Việc học của các cháu bỗng dưng trở thành một vấn đề từ phường xã đến các cơ quan ban ngành chú ý, và biến thành những buổi báo cáo thành tích hoặc tổ chức ăn mừng kiểu báo công.
Tôi và các con cũng có đôi lần tham dự những buổi hoạt động rình rang này. Thường là những cơ quan hoặc công ty muốn phô trương thanh thế nên thuê hẳn một sân khấu, có chương trình hẳn hoi, báo cáo kết hợp với văn nghệ rất xôm tụ.
Tôi không nói đến những buổi tổng kết của trường với nhiều phần quà và bằng khen có ý nghĩa khích lệ. Như con gái tôi có năm lãnh nhiều phần thưởng và bằng khen: Học sinh giỏi nhất khối, học sinh giỏi nhất lớp, học sinh giỏi thành phố, các phần thưởng về các môn năng khiếu...
Phần thưởng của trường nào ra phần thưởng đó, thể hiện sự tôn trọng đối với học sinh. Nói nào ngay, tiền chi cho phần thưởng chủ yếu là của phụ huynh cuối năm góp vào, nhằm tạo ra sự trang trọng của buổi lễ phát thưởng đồng thời cũng là để khích lệ các em có thành tích học tập tốt.
Phường có hội khuyến học, vào dịp cuối năm kê khai những em nào được giải thưởng, tổ chức môt buổi gặp gỡ và phát thưởng kiểu phong trào. Tiền bạc thì vận động từ các mạnh thường quân. Tôi cũng có lần tham gia một buổi phát thưởng kiểu này và đột xuất phải làm người đại diên phụ huynh phát biểu ý kiến vì người có nhiệm vụ đó đột xuất vắng mặt.
Có một điều tôi thấy lạ: thành tích học tập của các cháu cũng được ghi vào báo cáo của các cơ quan đoàn thể hoặc các cơ quan xí nghiệp. Phường báo lên quận, quận báo cáo lên thành phố... như một phong trào chớ không vì sự quan tâm đến thực chất vấn đề giáo dục xã hội! Vì vậy, đôi khi xảy ra những chuyện không được bình thường như trong bài báo trên.
Trong một lần tổ chức tổng kết Học sinh Giỏi toàn thành, tổ chức tại Hội trường Thống Nhất (dinh Độc Lập), đã bộc lộ ra những điều bất cập khiến phu huynh và học sinh tham dự đều ngỡ ngàng. Bằng khen đang còn phát trên sân khấu, thì ở dưới phụ huynh đã bàn tán với nhau về phần thưởng.
Không biết tin từ đâu, có người nói năm nay không có phần thưởng bằng hiện kim như những năm trước. Người thì mong có chút tiền cho con mình vui, cũng là để nâng cao tinh thần học tâp của cháu.
Còn các em học sinh thì nhận giấy khen lộn xộn không đúng tên mình, cứ sắp hàng ngang trên sân khấu nhận đại rồi xuống đổi lại. Cháu trai nhà cùng bạn nhận Bằng khen của Ủy ban về giải thưởng quốc gia, khi xem có vài chi tiết ghi sai, sau đó nộp lại để Sở Giáo dục điều chỉnh. Cuốn kỷ yếu hàng năm in hình các cháu cũng thực hiện vội vàng khiến cho các bạn cả trường của cháu đều vắng mặt trong cuốn kỷ yếu đó!
Tôi không sao hiểu nổi một buổi phát thưởng qui mô toàn thành lại có nhiều sai sót như vậy. May mà các con tôi vô tư mải lo học tập, chẳng bao giờ để ý đến những điều bất hợp lý đó. Tôi cũng chẳng đá động gì những chuyên đó để tránh làm cháu nghĩ ngợi.
Khi càng chú trọng hình thức thì nội dung càng teo tóp. Giáo dục bao năm cứ theo đuổi bóng mà chẳng thấy hình. Việc chú trọng “Top” này “Top” nọ chẳng đem lại gì tốt đẹp cho giáo dục. trong khi bản chất nội dung chẳng được coi trọng và thay đổi cho phù hợp.
Chẳng lẽ những con số báo cáo về thành tích quan trọng hơn việc đào tạo tài năng và phẩm chất đạo đức những người chủ tương lai?
Dương Kiều
Bài về chủ đề Giả dối-Ảo tưởng:
