Hoàn thành năm 1092, nhà thờ chính toà Pisa đã trở thành bằng chứng độc đáo cho thấy lịch sử phong phú của thành phố này.
Tất cả chúng ta đều biết rằng ở Ý, có thành phố Pisa với toà tháp nghiêng được coi là biểu tưởng của thành phố này. Nhưng ngay bên cạnh một trong những biểu tượng của kiến trúc nước Ý này, còn sừng sững một ngôi nhà thờ chính toà hết sức ấn tượng, mà bất cứ du khách Công giáo nào cũng không nên bỏ qua dịp may được chiêm ngưỡng. Nhà thờ chính toà (duomo) của thành phố Pisa được hoàn thành năm 1092 và trở thành một trong những đại diện ấn tượng của trường phái Pisan Roman, một nhánh có tính địa phương thuộc lối kiến trúc Roman.
Gốc tích của ngôi nhà thờ chánh toà này phải được tính từ thời đầu của giai đoạn Trung cổ, khi ấy Pisa là quốc gia cộng hoà hàng hải thịnh vượng đang cạnh tranh với Venice để giành lấy vai trò lãnh đạo như là thương cảng hàng đầu của Ý. Hai thành phố bắt đầu xây dựng các ngôi nhà thờ chính toà cho mình, và xây dựng hầu như cùng lúc, giống như trong một cuộc đua gay cấn xem, thành phố nào sẽ xây dựng được nơi thờ tự nổi bật nhất. Venice bắt đầu xây dựng Vương cung Thánh đường thánh Mác-cô nổi tiếng thế giới. Pisa bắt đầu xây dựng nhà thờ chính toà cho mình, công việc được giao cho kiến trúc sư Buscheto năm 1063. Mất 30 năm để hoàn thành công trình này, và một phần của công trình này được trang trí bằng những chiến lợi phẩm có được trong cuộc chiến với quân Hồi giáo xâm lược ở Sicily. Nó được xây lên bên ngoài các bức tường thời trung cổ của Pisa, tại địa điểm là bãi tha ma của dòng tộc Lombard trước đây, như một lời thách thức gửi tới các đối thủ tiềm tàng.
Tại thời điểm nó được hoàn thành năm 1092, ngôi nhà thờ chánh toà này được kể là một trong những kiến trúc có tính cách mạng nhất, với các đặc nét kiến trúc Lombard-Emilian, Byzantine và Hồi giáo. Ban đầu được gọi là nhà thờ chính toà Santa Maria Maggiore, sau này được gọi là Santa Maria Assunta, nhà thờ này được cung hiến bởi giáo hoàng Galasiô II vào năm 1118.
Các hoa văn trang trí phía ngoài được làm bằng các đồ khảm, đá cẩm thạch trắng, hồng và xám, cùng với nhiều đồ đồng được lấy từ mạn nam Ý. Các khung cửa tò vò cụt hình vòng cung là do ảnh hưởng của kiến trúc Ácmênia. Các cánh cửa bằng đồng rất nặng được trang trí bằng 24 hình đắp nổi mô tả các khung cảnh trong Tân ước, đây là lối trang trí theo kiểu kiến trúc Byzantine rất điển hình. Các cột khổng lồ kiểu Corin ở giữa lòng nhà thờ và gian cung thánh, được chạm trổ từ các tảng đá granit nguyên khối, từ thánh đường Hồi giáo Palermo. Cây đèn kiểu Đông phương ở trung tâm gian giữa được gọi là “đèn Galilê”, vì theo truyền thống, chính tại đây nhà khoa học đã phát triển lý thuyết về thời gian của ông, khi ngắm cây đèn đong đưa lúc ngồi ở gian giữa của nhà thờ (cây đèn mà ông đã quan sát, thật ra hiện đang được bảo quản ở khu vực đất thánh).
Ở gian cung thánh là bức khảm lớn là tác phẩm của điêu khắc gia người Ý, Cimabue, mô tả Đức Kitô ngồi trên ngai, giữa Đức Trinh Nữ Maria và thánh Gioan. Việc sử dụng các cửa tò vò có chóp nhọn và mái vòm hình oval giúp tạo nên hiệu ứng không gian rộng lớn, giống như nơi các thánh đường Hồi giáo, hai tượng nữ giới đắp nổi được tạc từ đá granit ở lòng nhà thờ là do ảnh hưởng Byzantine.
Bục giảng là nơi thể hiện một kiệt tác khác, và lần này là do Giovanni Pisano, kiệt tác đó là các tấm ván cong, trên đó thể hiện các trích đoạn về cuộc đời Chúa Kitô được chạm khắc rất nghệ thuật. Nhưng các khách tham quan không nên quên đưa mắt xuống phía dưới nữa. Một trong những điểm nhấn trong ngôi thánh đường này chính là phần nền đá cẩm thạch được lát, khảm theo phong cách “cosmati”, với các hoạ tiết trang trí tuyệt đẹp.
Thánh Rainerius, thánh bổn mạng của thành Pisa, và thánh hoàng đế Henry VII, thuộc số những nhân vật đáng kính được chôn cất nơi công trình vĩ đại này. Nhiều đợt trùng tu được thực hiện kể từ khi ngôi nhà thờ chính toà này được khánh thành năm 1091, nhiều nét chỉnh trang lớn được thực hiện sau trận hoả hoạn lớn phá huỷ một phần nhà thờ năm 1595. Nét đại tu đó, kết hợp với tổng hợp kiến trúc gốc, đã giúp cho nhà thờ chính toà Pisa trở thành một bằng chứng độc đáo cho thấy lịch sử phong phú của thành phố Pisa, cũng như là bằng chứng cho thấy nhiều ảnh hưởng ngoại lai đã tác động, đã được kết tụ thành những nét kiến trúc của ngôi thánh đường này qua nhiều thế kỷ.
Nhà thờ chính toà Pisa mở cửa đón khách tham quan hàng ngày từ 10 giờ sáng đến 7 giờ tối. Bạn không nên bỏ lỡ dịp may được viếng thăm nơi đây, nhà thờ này ở ngay đàng sau toà tháp nghiêng nổi tiếng.
➥ Nhà thờ chính toà (duomo) của thành phố Pisa được hoàn thành năm 1092 và trở thành một trong những đại diện ấn tượng của trường phái Pisan Roman, một nhánh có tính địa phương thuộc lối kiến trúc Roman.
➥ Tất cả chúng ta đều biết rằng ở Ý, có thành phố Pisa với toà tháp nghiêng được coi là biểu tưởng của thành phố này. Nhưng ngay bên cạnh một trong những biểu tượng của kiến trúc nước Ý này, còn sừng sững một ngôi nhà thờ chính toà hết sức ấn tượng, mà bất cứ du khách Công giáo nào cũng không nên bỏ qua dịp may được chiêm ngưỡng.
➥ Các cột khổng lồ kiểu Corin ở giữa lòng nhà thờ và gian cung thánh, được chạm trổ từ các tảng đá granit nguyên khối, từ thánh đường Hồi giáo Palermo.
➥ Một trong những điểm nhấn trong ngôi thánh đường này chính là phần nền đá cẩm thạch được lát, khảm theo phong cách “cosmati”, với các hoạ tiết trang trí tuyệt đẹp.
➥ Ở gian cung thánh là bức khảm lớn là tác phẩm của điêu khắc gia người Ý, Cimabue, mô tả Đức Kitô ngồi trên ngai, giữa Đức Trinh Nữ Maria và thánh Gioan.
V. M. Traverso
Chuyển ngữ: Nhóm Phiên dịch Mai Khôi
https://aleteia.org
Bài từ Nhóm Phiên dịch Mai Khôi:
