✒️ 1. Danh xưng “Việt Nam” lần đầu tiên trở thành quốc hiệu chính thức của nước ta là vào đời vua Gia Long (năm 1804). Nhưng, chỉ vì tâm địa đố kỵ đối với Gia Long bằng mọi giá, có một số người đã hô lên rằng hai chữ “Việt Nam” là do nhà Thanh bên Tàu “ban cho”.
Khi phủ định vai trò của Gia Long trong vấn đề quốc hiệu, mỉa mai thay, họ đồng thời cho thấy tiềm thức lệ thuộc Tàu đã ăn sâu vô não của họ. Hai chữ “Việt Nam” mà chúng ta đang hãnh diện, nè, theo lời của đám sử nô là hãy nhớ do Tàu “ban cho”, vậy nên phải nhớ ơn Tàu nhứt hạng chớ còn gì nữa!
✒️ 2. Hiểu về sự “ban cho” như thế nào cho đúng?
Quí bạn có biết, vào đời vua Lý Nhân Tông (đời vua thứ tư của nhà Lý), nhà Tống bên Tàu vẫn còn gọi nước ta là... Giao Chỉ quận (nghe mắc dịch không!), và ban cho vua Lý Nhân Tông chức “Giao Chỉ quận vương” - bất chấp trước đó, vào năm 1054 vua Lý Thánh Tông (đời vua thứ ba) đã đổi quốc hiệu nước ta là “Đại Việt”.
Năm 1164 nhà Tống bên Tàu ban cho cái lệnh đổi tên “Giao Chỉ” thành “An Nam” 安 南 , nâng cấp từ “quận” thành “quốc”, và ban cho vua Lý Anh Tông (đời vua thứ sáu của nhà Lý) làm “An Nam quốc vương”. Từ đó trở đi, Tàu gọi nước ta là “An Nam” bất chấp nước ta tự gọi quốc hiệu là gì đi nữa.
Cái tên gọi “An Nam” đầy sự trịch thượng của Tàu đã đeo đẳng cho hết đời nhà Lý, qua nhà Trần, rồi nhà Hậu Lê... của nước ta. Và nước Tàu chỉ chấm dứt cái tên gọi “An Nam” ba trợn sau khi vua Gia Long (nhà Nguyễn) sai sứ sang đàm phán mà thôi.
Bên cạnh việc “ban cho” tên nước, phong vương, nước Tàu còn đòi nước ta triều cống sản vật.
✒️ 3. Triều cống, ban cho tên nước, xin phong vương... có làm nước ta mất độc lập hay không? Hoàn toàn không. Tính chất độc lập thể hiện ít nhứt ở hai điều hệ trọng:
- Tàu không có quyền nhúng tay vô sắp xếp nhân sự đầu não triều đình nước ta.
Chỉ có mỗi việc “xin phong vương” làm màu, cho đúng lễ tắc nước nhỏ với nước lớn, đúng phép ngoại giao hòa hiếu.
- Hòa hiếu, đúng vậy, nhưng hễ Tàu giở mòi cất quân xâm lược là đập lại ngay lập tức, đập không còn manh giáp. Trong cả ngàn năm tự chủ, mỗi lần Tàu nhào qua nước ta là ôm đầu máu khóc tiếng Tàu, chạy mất dép (đánh thắng Tống, Nguyên, Thanh, chỉ có hai mươi năm ngắn ngủn nước ta bị Minh đô hộ thôi).
✒️ 4. Những ai đọc sử, nghiên cứu sử không lẽ không biết mấy cái vụ nước Tàu “ban cho” ... thuộc về lễ thức ngoại giao hay sao? Ngay dưới thời Lý, Trần hiển hách chiến công đánh giặc phương Bắc cỡ đó, nhưng nước ta cũng vẫn xài cái mửng sai sứ qua Tàu để xin “ban cho”. Chuyện nhà Thanh “ban cho”, cũng vậy, chỉ là lễ thức ngoại giao.
Mắc giống gì lấy cái thủ tục “ban cho” của nhà Thanh để khỏa lấp vai trò của vua Gia Long trong việc đặt ra quốc hiệu “Việt Nam”?
Những kẻ nhấn mạnh hoặc tâng bốc thủ tục nhà Thanh “ban quốc hiệu”, nói dứt dạt luôn, là thiếu lương thiện trong tri thức!
✒️ 5. Mà ngay trong thủ tục “ban quốc hiệu” của nhà Thanh, lại là một điểm son cho nhà Nguyễn!
Thứ nhứt, nhà Nguyễn không chấp nhận cái trò ầu ơ ví dầu của Tàu kéo dài hàng bao nhiêu thế kỷ cứ gọi nước ta là 安 南 “An Nam”. Vua Gia Long sai sứ qua Tàu đàm phán bỏ lối gọi “An Nam” đó đi.
Nhà Thanh đã phải đồng ý chấm dứt.
Thứ hai, sứ nhà Nguyễn đưa quốc hiệu mới của nước ta là “Nam Việt” 南 越. Học giả Trần Trọng Kim, trong cuốn Việt Nam sử lược, viết: “Sau những tranh luận về tên gọi vì nhà Thanh ngại nhầm lẫn với nước Nam Việt 南 越 xưa nằm ở Lưỡng Quảng, và CÙNG ĐỒNG Ý đảo ngược lại thành Việt Nam 越 南 “. Bất luận “Nam Việt” hay “Việt Nam” thì đây cũng là thắng lợi ngoại giao của sứ giả nhà Nguyễn! - bởi Tàu muôn đời họ quen thói trịch thượng, chỉ ưng gọi nước ta bằng cái tên “An Nam” mà thôi.
Nhà Thanh được rửa mặt bằng thủ tục gọi là “ban cho quốc hiệu”, theo đúng lễ thức ngoại giao bao đời trước kia giữa nước Tàu với nước ta.
Vì sao lại đồng ý hai chữ “Việt Nam” 越 南 ?
Trịnh Hoài Đức (1765-1825), người trong phái đoàn sứ giả nhà Nguyễn qua đàm phán với Tàu, phân tích:
“Việt Nam là quốc hiệu thích hợp để chỉ một lãnh thổ thống nhứt giữa Đàng Trong với Đàng Ngoài”.
Ý nghĩa hai chữ “Việt Nam” rất độc đáo, nằm ở sự hợp nhứt lãnh thổ bao gồm nhiều cộng đồng dân tộc... [ý nghĩa ra sao, xin đọc bài: Hãnh diện hai chữ “Việt Nam”, nhưng... “Việt Nam” nghĩa là gì?].
✒️ Thay lời kết
Những lập luận “uốn éo” trong diễn giải lịch sử chỉ cho thấy sự thiếu lương thiện, tệ hơn nữa là ăn cháo đá bát. Kéo dài mãi không thấy ngượng hay sao? Chấm dứt đi là vừa!
Nguyễn Chương
