Bài trước tôi nói về phương pháp dạy học đang diễn ra giống như thuần hóa động vật và xiếc thú. Bài này tôi nói đến một trò khác trong giáo dục, còn nguy hiểm hơn trò thuần hóa động vật hay xiếc thú: trò huấn luyện chỉ điểm, chó săn!
Một lần ngồi uống cafe với các học viên tại chức, có vài giáo viên chia sẻ kinh nghiệm công tác chủ nhiệm. Một giáo viên khoe:
- Em có một chiêu mà công tác chủ nhiệm trở nên rất nhàn. Đó là chiêu phân công các bạn theo dõi lẫn nhau. Cô giáo chỉ có một đôi mắt, nhưng học sinh có cả bốn năm chục đôi mắt. Trong lớp, các bạn có vấn đề gì là học sinh sẽ báo ngay cho cô, từ việc tự lập ở nhà cho đến đạo đức tác phong và học hành. Ngay cả đứa nào ở gia đình có vấn đề, em cũng biết tuốt...
Tôi trố mắt, chưa nói gì.
Một giáo viên khác mừng như bắt được vàng:
- Đúng, đúng... Không làm thế thì làm sao theo dõi cho hết được học sinh của mình. Thông tư 30, Thông tư 22 yêu cầu đánh giá luôn công việc của học sinh ở nhà thầy ạ.
Tôi không kiềm chế được, mắng luôn:
- Với tư cách là thầy của các bạn, thầy đề nghị chấm dứt ngay lập tức trò chơi vừa ngu vừa độc ác đó!
Các giáo viên cụt hứng và không hiểu vì sao. Tôi giải thích:
- Đó là huấn luyện chỉ điểm và chó săn chứ không phải giáo dục. Người Việt chúng ta từng khốn nạn vì trò này ở ngoài đời, lẽ nào trong giáo dục lại hình thành các nhân cách tệ hại như chỉ điểm, chó săn?
Và tôi nói thêm:
- Tôi ngày xưa từng làm Sao đỏ, Cờ đỏ, chuyên đi ghi tên các bạn vi phạm, dù là một lỗi rất nhỏ, để báo cáo lên Đội, Đoàn và thầy cô giáo, sau đó hối cải và cho đến bây giờ, nhớ lại vẫn còn thấy nhục. Nhục lắm!
Tôi hiểu các bạn đang muốn làm điều tốt. Nhưng phàm thiếu hiểu biết thì việc tốt sẽ thành xấu, rất xấu. Có thể trong trường học, đó là cách quản lý bằng trợ giúp của học sinh để giáo viên tiếp cận trẻ và giúp trẻ có phẩm chất và năng lực tốt hơn. Nhưng trẻ em thì chưa phân biệt đúng sai, trước hết là nghi kỵ và đề phòng nhau, sau đó dễ thành thói quen, và khi vào đời chúng sẽ trở thành những tên chỉ điểm và săn mồi cho những ông chủ mạt hạng. Người ta nhồi sọ trẻ em với vô số nội dung tri thức chẳng biết dùng vào việc gì, nhưng huấn luyện trẻ em làm việc xấu thì có tác dụng thực tế kinh khủng!
Chu Mộng Long
Bài về chủ đề Thủ đoạn:
